ជីវប្រវត្តិសម្តេចព្រះមង្គលទេព្វាចារ្យ អ៊ុម ស៊ុម |
សម្តេចព្រះមង្គលទេព្វាចារ្យ អ៊ុម ស៊ុម ប្រសូតនៅថ្ងៃសុក្រ
១២កើត ខែមាឃ ឆ្នាំមមី ពុទ្ធសករាជ ២៤៦២ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩១៨
នៅភូមិជំនាប់ ឃុំជីរោ ស្រុកត្បូងឈ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម ។ បិតានាមមាស អ៊ុម
មាតានាមសុខ មឹះ
ជាកសិករប្រកបរបរធ្វើចម្ការ ។ ក្នុងនោះសម្តេចមានបងប្អូនបង្កើត១២នាក់
ប្រុស៧នាក់ ស្រី៥នាក់ សម្តេចជាកូនទី១២ ។
អំពីជីវភាពផ្នួស
យោងតាមសៀវភៅ «មហាបុរសពុទ្ធសាសនានៅប្រទេសខ្មែរ»
ឱ្យដឹងថា អាយុបាន១៦ឆ្នាំ
ឪពុកម្តាយបានអនុញ្ញាតឱ្យកូនប្រុសអ៊ុម ស៊ុម បួសជាសាមណេរនៅវត្តនទីរង្សី
ហៅវត្តជីរោ ស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម ។ លុះអាយុ២១ឆ្នាំ
បានឧបសម្បទាជាភិក្ខុ ក្នុងពទ្ធសីមា វត្តនទីរង្សី ហៅវត្តជីរោ
ក្នុងសំណាក់ព្រះនាគមុនី ជាឧបជ្ឈាយ៍ ។ ឧបជ្ឈាយ៍បានដាក់នាមបញ្ញត្តិថា
សង្ឃត្ថរោ។
បន្ទាប់មកបានបន្តការសិក្សាព្រះបរិយបត្តិធម៌
នៅវត្តកោះគល់ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម
រួចមកបន្តការសិក្សានៅវត្តសារាវ័ន្តតេជោ ក្រុងភ្នំពេញ
ដរាដល់ប្រឡងជាប់សាលាបាលីជាន់ខ្ពស់។ អំពីចំណេះវិជ្ជា
កិច្ចការបម្រើព្រះពុទ្ធសាសនា និងប្រទេសជាតិ ឆ្នាំ១៩៥០ ភិក្ខុអ៊ុម ស៊ុម
បានប្រឡងជាប់សាលាបាលីជាន់ខ្ពស់ បច្ចុប្បន្នហៅថា
ពុទ្ធិកវិទ្យាល័យព្រះសុរាម្រឹត។ ក្រៅពីភាសាខ្មែរ និងភាសាបាលី ភិក្ខុអ៊ុម
ស៊ុម បានសិក្សាភាសាបារាំង និងភាសាអង់គ្លេស អាចប្រើការបាន ។
អាស្រ័យដោយសមត្ថភាព ចំណេះដឹងទាំងវិជ្ជាផ្លូវលោក និងផ្លូវធម៌
ភិក្ខុអ៊ុម ស៊ុម ត្រូវបានទទួលនាទីជាអាចារ្យបង្រៀនភាសាបាលីជាច្រើនឆ្នាំ
នៅវត្តសារាវ័ន្តតេជោ វត្តសំពៅមាស ក្រុងភ្នំពេញ និងវត្តនទីរង្សី
ខេត្តកំពង់ចាម ។ ភិក្ខុអ៊ុម ស៊ុម បានជួយបណ្តុះបណ្តាលឱ្យកើតមានសាលាបាលីរង
សាលាធម្មវិន័យ ព្រមទាំងជួួយជ្រើសរើសគ្រូអាចារ្យទៅបង្រៀនតាមទី
ផ្សេងៗផង ។
ទន្ទឹមនឹងការរីកចម្រើននៃសំណង់ព្រះពុទ្ធសាសនា
លោកគ្រូអាចារ្យអ៊ុម ស៊ុម ក៏បានយកព្រះទ័យទុកដាក់ចំពោះប្រទេសជាតិ
ដូចជាការកសាងសាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ផ្លូវថ្នល់ អណ្តូងទឹក ស្រះទឹកជាដើម
ទាំងវិស័យសង្គមកិច្ច មានការជួយសង្គ្រោះអ្នកក្រខ្សត់ ជនពិការ អ្នកជំងឺរបួស
សម្រាកក្នុងមន្ទីរពេទ្យដែរ ។ ក្នុងនោះព្រមទាំងបានអប់រំអំពីសីលធម៌
និងជីវភាពរស់នៅក្នុងសង្គមឱ្យបានថ្លៃថ្នូរចំពោះព្រះសង្ឃ និងគ្រហស្ថ
ជាបន្តបន្ទាប់នៅក្នុងទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
ស្នាព្រះហស្តក្នុងការតែងនិពន្ធ
១-បញ្ចធម៌
២-ត្រៃលោកគោកត្រៃលក្ខណ៍
៣-រកធម៌
៤-បំភ្លឺបុណ្យ
៥-ជុំវិញបញ្ហាបួស
៦-ព្រះសទ្ធម្មលា
៧-ទស្សនៈព្រះពុទ្ធសាសនា
៨-បញ្ហាឧបាសក
៩-គុណសីល
១០-សុខរបស់គ្រហស្ថ
១១-អានិសង្សសីល
១២-កុរុធម៌ ជាដើម ។
ក្រៅពីនោះមានអត្ថបទជាច្រើនទៀតដែលបានចុះផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីកម្ពុជសុរិយា
។
អំពីតួនាទី
ឆ្នាំ១៩៥៧ បានទទួលតួនាទីជាចៅអធិការស្តីទី
នៅវត្តកែវព្រះភ្លើងភ្នំពេញ ។
ឆ្នាំ១៩៦០ បានទទួលតួនាទីជាគ្រូសូត្រស្តាំ
នៅវត្តសារាវ័ន្តតេជោភ្នំពេញ ។
ឆ្នាំ១៩៥៦
បានទទួលតួនាទីជាសមាជិកក្រុមជំនុំប្រែព្រះត្រៃបិដក
នៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ក្រសួងធម្មការ ភ្នំពេញ ។
ឆ្នាំ១៩៦៩ បានទទួលតួនាទីជាសមាជិកថេរសភា ជាលេខាធិការបោះពុម្ពវចនានុក្រមខ្មែរលើកទី៥
អមសម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត និងជាសមាជិកសកម្មរបស់ពុទ្ធិកសមាគមកម្ពុជរដ្ឋ
ផ្នែកការងារធម្មទូត ។
អំពីសមណសក្តិ
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥៧ រៀងមកលោកគ្រូអាចារ្យអ៊ុម ស៊ុម
បានទទួលសមណសក្តិទីជាឋានានុក្រមនិងជារាជាគណៈដូចថតទៅ ៖
-ជាបាឡាត់ភទ្ទបាល (ទីឋានានុក្រម) ។
-ជាព្រះវិន័យធរ (ទីឋានានុក្រម) ។
-ជាព្រះធម្មបិដក(ទីរាជាគណៈថ្នាក់ចត្វា) ។
-ជាព្រះញាណវង្ស (ទីរាជាគណៈថ្នាក់ត្រី) ។
-ជាព្រះសាសនសោភ័ណ(ទីរាជាគណៈ ថ្នាក់ទោ ) ។
អំពីការបាត់បង់ភាពផ្នួស
នាឆ្នាំ១៩៧៥ដល់១៩៧៨
ឆ្នាំ១៩៧៥ សភាពការណ៍ប្រទេសជាតិ
បានជួបប្រទះនូវគ្រោះមហន្តរាយនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ។
ព្រះសង្ឃទូទាំងប្រទេស បានចាប់ផ្សឹក និងសម្លាប់ចោល
ហើយនឹងយកទៅធ្វើជាទាសករ ដូចជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដទៃៗទៀត ។ ចំណែកឯវត្តអារាម
សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ត្រូវបានកម្ទេចចោលទាំងស្រុង ។
អំពីផ្នួសលើកទី២
ថ្ងៃ៧ មករា ១៩៧៩
ប្រជាពលរដ្ឋបានរំដោះសង្គ្រោះឱ្យរស់រានមានជីវិតផុតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍
ដោយរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ។ អ្វីៗដែលជាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ព្រះពុទ្ធសាសនា
ត្រូវបំផ្លាញនាសម័យនោះ ក៏មានជីវិតរស់ឡើងវិញយ៉ាងផុលផុស ។
លោកអាចារ្យអ៊ុម ស៊ុម ក៏ត្រូវបានរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា
អញ្ជើញពីវត្តសំរោងបុរី ស្រុកត្បូងឃ្មុំ ខេត្តកំពង់ចាម មកបំពេញឧបសម្បទា
នៅវត្តឧណ្ណាលោម នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៨០
ដោយបានទទួលនាមបញ្ញត្តិដដែលថា សង្ឃត្ថេរ ។
ក្រោយពីបានបំពេញឧបសម្បទាថ្មីហើយ ភិក្ខុសង្ឃត្ថេរោ
បានមកគង់នៅវត្តឧណ្ណាលោម
និងបានយកព្រះទ័យទុកដាក់បម្រើកិច្ចការក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា និងការងារប្រទេសជាតិ
ដោយឥតគិតពីការនឿយហត់ ។
ដោយបានដឹកនាំព្រះពុទ្ធសានាជាមួយនឹងសម្តេចអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតីទេព វង្ស
(កាលណោះនៅជាព្រះវិន័យធរ)
ព្រោះថានៅពេលរំដោះភ្លាមមានបព្វជិតជាច្រើនដែលបានបួសជាចេតនាកម្ម
ក៏ត្រូវបានសម្រួលឱ្យបួសឡើងវិញតាមបញ្ញត្តិកម្មឱ្យស្របតាមពុទ្ធានុញ្ញាតនិងពុទ្ធប្បញ្ញត្តិ
។
ឆ្នាំ១៩៨១ ព្រះសង្ឃត្ថេរោ
បានទទួលនាទីជាអនុប្រធានរណសិរ្សរដ្ឋធានីភ្នំពេញ
និងជាសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិរណសិរ្សសាមគ្គីកសាងការពារមាតុុភូមិកម្ពុជា
។ បន្ទាប់មកព្រះអង្គបានទទួលនាទីជាប្រធានសង្ឃរដ្ឋធានីភ្នំពេញ
ទទួលបន្ទុកដឹកនាំគ្រប់គ្រងព្រះសង្ឃទាំងអស់នៅក្នុងក្រុង
និងបានទទួលឋានៈជាសមាជិកគណៈអធិបតីកិត្តិយស
នៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិរណសិរ្សសាមគ្គីកសាងការពារមាតុភូមិកម្ពុជា
និងជាសមាជិកសង្ឃនាយករងទី២ នៃគណៈមហានិកាយ ។
ឆ្នាំ១៩៨៨ ក្នុងខែមិថុនា តាមសំណូមពរ
និងសេចក្តីជ្រះថ្លារបស់សម្តេចហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្ត្រី ភិក្ខុសង្ឃត្ថេរ
បានស្រាវជ្រាវរកឃើញព្រះសារីរឹកធាតុ
ព្រមទាំងសម្ភាររបស់ព្រះសក្យមុនីចេតិយខ្លះទៀត យកទៅធ្វើបុណ្យពុទ្ធាភិសេក
និងដង្ហែទៅតម្កល់ទុកនៅព្រះសក្យមុនីចេតយវិញយ៉ាងឧឡារឹក នៅថ្ងៃទី១៣
ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៨៩ ។
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៤កើត ខែទុតិយាសាធ ឆ្នាំមមី ត្រស័ក ព.ស ២៥៣៥
ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា ១៩៩១ ភិក្ខុសង្ឃត្ថេរ
ត្រូវបានតែងតាំងជាចៅអធិការវត្តមហាមន្ត្រី រដ្ឋធានីភ្នំពេញ
និងជាអនុគណខណ្ឌចំការមន ភ្នំពេញនាឆ្នាំ១៩៩១ ។
ថ្ងៃសុក្រ ២កើត ខែកត្តិក ឆ្នាំមមែ ត្រីស័ក ព.ស ២៥៣៥
ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩១ ភិក្ខុសង្ឃត្ថេរ
ត្រូវបានតែងតាំងជាព្រះមង្គលទេពាចារ្យសមណស័ក្តិទីរាជាគណៈថ្នាក់ទី១ (ថ្នាក់ឯក)
។
ថ្ងៃពុធ ២រោច ខែផល្គុន ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៥ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩២
ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ
ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ទ្រង់ឡាយព្រះហស្តលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំងព្រះមង្គលទេពាចារ្យ
ទីជាសម្តេចព្រះមង្គលទេពាចារ្យ ។
ឆ្នាំ១៩៩៣ សម្តេចព្រះមង្គលទេពាចារ្យ អ៊ុម ស៊ុម
ត្រូវបានតែងតាំងជាអគ្គាថាធិការនៃពុទ្ធិកសិក្សាជាតិ
ទទួលបន្ទុករៀបចំពុទ្ធិកសិក្សាក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។
ទំនាក់ទំនងការងារក្រៅប្រទេស
ទន្ទឹមនឹងការងារព្រះពុទ្ធសាសនា និងការងារប្រទេសជាតិ
ដែលសម្តេចបានរួមចំណែកយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅក្នុងប្រទេស
សម្តេចបានទៅបំពេញការងារជាប្រយោជន៍ពុទ្ធសាសនា និងប្រទេសជាតិ
នៅក្រៅប្រទេសជាច្រើនថែមទៀត គឺថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩០ សម្តេចបាននិមន្តទៅធ្វើទស្សនកិច្ចការងារនៅសហរដ្ឋអាមេរិក
លើកទី១ រយៈពេល១ខែ បានចំនួន៨រដ្ឋ ។
ថ្ងៃទី៨ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩២
សម្តេចបាននិមន្តទៅធ្វើទស្សនកិច្ចការងារលើកទី១នៅប្រទេសបារាំង ។
ថ្ងៃដដែលនោះបានបន្តដំណើរពីប្រទេសបារាំង ទៅសហរដ្ឋអាមេរិកម្តងទៀត
នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន
ដើម្បីពិភាក្សាអំពីដំណើររការងារពុទ្ធិកមធ្យមសិក្សា ជាមួយនឹងព្រះភិក្ខុ
ចន្ទវណ្ណោ អ៊ុង មាន (អតីតនិស្សិតទៅរៀននៅឥណ្ឌា) ។
ថ្ងៃទី២១-៦ ខែមករា-មីនា ១៩៩៣-៩៤
សម្តេចបាននិមន្តទៅធ្វើទស្សនកិច្ចការងារនៅប្រទេសចិន លើកទី១ ទី២
និងលើកទី៣ ។
ថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ១៩៩៣
សម្តេចបាននិមន្តទៅក្រុងកណ្ឌមណ្ឌូប្រទេសនេប៉ាល់
ដើម្បីចូលរួមធ្វើសិក្ខាសាលា ។
ថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ១៩៩៤
សម្តេចបាននិមន្តទៅក្រុងព្យុងយ៉ាងប្រទេសកូរ៉េខាងជើង
ដើម្បីប្រជុំដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះខ្មែរ ។
ថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ១៩៩៨
សម្តេចបាននិមន្តទៅចូលរួមសន្និសីទពុទ្ធសាសនានៅក្រុងកូឡាឡាំពួរ
ប្រទេសស្រីលង្កា ។
ក្រៅពីនេះ សម្តេចបាននិមន្តទៅទស្សនកិច្ចនៅសហភាពសូវៀត៣ដង
ប្រទេសម៉ុងហ្គោលី៣ដង សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម៧ដង សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតឡាវ៣ដង
និងប្រទេសថៃជាច្រើនដង ។
សម្តេចព្រះមង្គលទេពាចារ្យ
ត្រូវបានព្រះសង្ឃនិងគ្រហស្តពុទ្ធបរិស័ទទូទៅទាំងសិស្សគណ
ទាំងមិនមែនជាសិស្សគណ គោរពប្រតិបត្តិ ស្រឡាញ់ និងទទួលយកដំបូន្មាន
គ្រប់ៗគ្នា។ សម្តេចត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានទូទៅចាត់ទុកថាជាព្រះមហាថេរពហុសូត្រមួយអង្គ
ដែលមានចំណេះដឹង និងពិពិសោធន៍ ចាស់ទុំក្នុងផ្លូវព្រះពុទ្ធសាសនា
និងផ្លូវលោក (ជា គាន, ជីវប្រវត្តិសម្តេចអ៊ុម ស៊ុម
បោះពុម្ពលើកទី១ឆ្នាំ២០០០) ៕